تغییر، چه در عادات شخصی، چه در مهارتهای جدید و چه در دیدگاههایمان، همواره سفر پرچالشی ست. بسیاری از ما تجربه کردهایم که پس از تلاش برای ایجاد تغییرات مثبت، دوباره به الگوهای رفتاری قدیمی خود بازمیگردیم. این پدیده که گاهی از آن به عنوان “بازگشت به تنظیمات کارخانه” یاد میشود، دلایل متعددی دارد که در این مقاله به بررسی آنها میپردازیم و راهکارهایی برای مقابله با این چالش ارائه میدهیم.
چرا تغییر سخت است؟
مغز انسان به گونهای طراحی شده است که در پی حفظ انرژی و تلاش باشد. وقتی کاری را به طور مکرر انجام میدهیم، مغز ما آن را به یک عادت تبدیل میکند. عادات، مسیرهای عصبی هستند که در مغز ما شکل میگیرند و انجام آنها به صورت خودکار و بدون نیاز به تفکر زیاد، امکانپذیر میشود. وقتی تصمیم به تغییر میگیریم، در واقع در تلاشیم تا این مسیرهای عصبی را تغییر دهیم و مسیرهای جدیدی ایجاد کنیم. این فرآیند، نیازمند صرف انرژی و تلاش زیادی است و به همین دلیل، تغییر دشوار به نظر میرسد.
دلایل بازگشت به تنظیمات پیش فرض و راهکارهای مقابله
در ادامه، به بررسی دلایل اصلی بازگشت به الگوهای رفتاری پیشین و ارائه راهکارهایی برای مقابله با این چالش میپردازیم:
1.مقاومت مغز در برابر تغییر:
همانطور که گفته شد، مغز تمایل دارد به الگوهای رفتاری آشنا و خودکار بازگردد، زیرا این کار انرژی کمتری مصرف میکند. این مقاومت، به ویژه در مراحل اولیه تغییر، بسیار قوی است.
راهکار:
تغییرات کوچک و تدریجی:
به جای تلاش برای ایجاد تغییرات بزرگ و ناگهانی، با تغییرات کوچک و تدریجی شروع کنید. این رویکرد به مغز فرصت میدهد تا به تدریج با تغییرات جدید سازگار شود و مقاومت کمتری نشان دهد.
تکرار و تمرین مداوم:
تکرار و تمرین مداوم رفتار جدید، به ایجاد مسیرهای عصبی جدید و قویتر کمک میکند. هرچه بیشتر رفتار جدید را تمرین کنید، انجام آن برای مغز آسانتر میشود و احتمال بازگشت به الگوهای قدیمی کاهش مییابد.
ایجاد انگیزه و پاداش:
برای حفظ انگیزه در مسیر تغییر، برای خود پاداشهایی در نظر بگیرید. این پاداشها میتوانند کوچک و ساده باشند، اما باید به گونهای باشند که شما را تشویق به ادامه مسیر کنند.
2.تأثیر محیط و اطرافیان:
محیط و اطرافیان نقش مهمی در شکلگیری عادات و رفتارهای ما دارند. اگر در محیطی قرار بگیریم که از تغییرات ما حمایت نمیکند و یا حتی الگوهای رفتاری قدیمی را ترویج میکند، احتمال بازگشت به این الگوها بیشتر میشود.
راهکار:
انتخاب محیط مناسب:
سعی کنید محیطی را برای خود ایجاد کنید که از تغییرات مثبت شما حمایت کند. این محیط میتواند شامل دوستان و خانوادهای باشد که از شما حمایت میکنند و یا فضاهایی که به شما انگیزه میدهند.
همراهی با افراد همهدف:
تلاش کنید با افرادی که اهداف مشابهی دارند، ارتباط برقرار کنید. این افراد میتوانند به شما در مسیر تغییر انگیزه و حمایت بدهند و تجربیات خود را با شما به اشتراک بگذارند.
ایجاد مرزهای سالم:
اگر اطرافیان شما از تغییرات شما حمایت نمیکنند، لازم است مرزهای سالمی را برای خود ایجاد کنید و از تأثیرات منفی آنها بر روی مسیر تغییر خود جلوگیری کنید.
3.فقدان صبر و استقامت:
تغییر زمانبر است و نیازمند صبر و استقامت است. بسیاری از افراد در مراحل اولیه تغییر، به دلیل عدم مشاهده نتایج سریع، دلسرد میشوند و به الگوهای رفتاری قدیمی خود بازمیگردند.
راهکار:
واقعبین بودن:
در مورد مدت زمان لازم برای ایجاد تغییرات، واقعبین باشید و انتظار نداشته باشید که یک شبه به هدف خود برسید.
تمرکز بر پیشرفت:
به جای تمرکز بر اشتباهات و ناکامیها، بر پیشرفتهای خود تمرکز کنید. حتی پیشرفتهای کوچک نیز ارزشمند هستند و به شما انگیزه میدهند.
برنامهریزی و پیگیری:
برای خود برنامهریزی کنید و پیشرفت خود را به طور منظم پیگیری کنید. این کار به شما کمک میکند تا مسیر خود را به درستی طی کنید و از انحراف از مسیر جلوگیری کنید.
4.فقدان آگاهی و خودشناسی:
گاهی اوقات، ما به طور کامل از دلایل رفتارهای خود آگاه نیستیم و نمیدانیم که چه عواملی باعث بازگشت ما به الگوهای قدیمی میشوند.
راهکار:
خودآگاهی:
تلاش کنید تا خودتان را بهتر بشناسید و از دلایل رفتارهای خود آگاه شوید. این کار به شما کمک میکند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کنید و برای تغییر آنها برنامهریزی کنید.
یادداشتبرداری:
افکار و احساسات خود را در طول روز یادداشت کنید. این کار به شما کمک میکند تا الگوهای رفتاری خود را شناسایی کنید و درک بهتری از دلایل بازگشت به الگوهای قدیمی داشته باشید.
دریافت بازخورد:
از افراد مورد اعتماد خود بازخورد بگیرید. این بازخوردها میتوانند به شما کمک کنند تا نقاط کور خود را شناسایی کنید و در مسیر تغییر بهتر عمل کنید.
نتایج تحقیقات علمی
تحقیقات علمی نیز به تأیید این موضوع پرداختهاند که چرا بازگشت به عادات قدیمی پس از تغییر، امری رایج است. در اینجا به دو تحقیق مهم اشاره میکنیم:
مطالعه دانشگاه دوک (Duke University):
مطالعهای که در دانشگاه دوک انجام شد، نشان داد که مغز ما تمایل دارد به الگوهای رفتاری آشنا بازگردد، زیرا این الگوها به صورت خودکار و بدون نیاز به تفکر زیاد، انجام میشوند. این مطالعه همچنین نشان داد که ایجاد تغییرات پایدار، نیازمند تکرار و تمرین مداوم است. (منبع: “Psychology Today”)
تحقیق دانشگاه هاروارد (Harvard University):
تحقیقات دانشگاه هاروارد نشان داد که محیط و اطرافیان نقش مهمی در شکلگیری عادات و رفتارهای ما دارند. این مطالعه همچنین تأکید کرد که حمایت اجتماعی و ارتباط با افرادی که اهداف مشابهی دارند، به ایجاد تغییرات پایدار کمک میکند. (منبع: “Harvard Business Review”)
نتیجهگیری:
بازگشت به تنظیمات پیش فرض پس از یک دوره تغییر، یک تجربه رایج و طبیعی است. این پدیده به دلایل مختلفی از جمله مقاومت مغز در برابر تغییر، تأثیر محیط و اطرافیان، فقدان صبر و استقامت و فقدان آگاهی و خودشناسی، رخ میدهد. با درک این دلایل و استفاده از راهکارهای ارائه شده، میتوانیم احتمال بازگشت به الگوهای رفتاری قدیمی را کاهش دهیم و تغییرات پایدارتری را در زندگی خود ایجاد کنیم. به یاد داشته باشید که تغییر، سفری است که نیازمند صبر، استقامت و تلاش مداوم است.
4 پاسخ
یکی از سوالهای خودم همیشه این بود ک چرا بعداز مدت کوتاهی از اون هدف دست میکشم .استاد بابک بهمن خواه این مقاله رو معرفی کرد که متوجه شدم به جای اینکه مستقیم به سمت هدف بزرگی برم با کارهای کوچک شروع کنم و صبر داشته باشم
عالی و بسیار کاربردی
بله راهکارهای این مقاله علمی و تست شده هستن. اجرا بفرمایید
سلام ودرود بی پایان به استاد بهمن خواه عزیز سپاس از مقاله که مطرح کردید وراهکار ارایه دادین مثل همیشه پرفکت وکامل سپاسگزارم
بسیار عالی سپاس از نظری که نوشتید